A REVOLUCIÓN NON SERÁ TELEVISADA...
NIN CHA TRAERÁN RUSELL BRAND, OLIVER STONE OU NOAM CHOMSKY
Stephen Gowans
What’s left
Traducido para o galego por
Aqueloutras, o artigo orixinal AQUÍ
Descargar versión en PDF AQUÍ
Non hai moitos anos, cando os manifestantes
tomaron as rúas, irrompendo nas reunións da OMC, o G7 e outras organizacións
internacionais, o xornal canadense The
National Post trazou un retrato adulador e xeneroso desa parte da mocidade que
evitaba as rúas como terreo político e optaba polo que o xornal consideraba o
camiño responsábel e eloxioso de buscar ser candidato no moderadamente
socialdemócrata (aínda que rabiosamente esquerdista, segundo a visión do
xornal) New Democratic Party. Foi este
un curioso cambio no The National Post,
un xornal fundado polo coñecido dereitista, criminal de luva branca, Lord Conrad Black, que en tempos normais
sería tan probábel que gabase alguén relacionado co NDP como que George Bush o
fixese con Kim Il Sung. Mais eses non eran tempos normais. En retrospectiva, é
doado ver que as protestas, manifestacións e folgas da época se desvanecerían
até morreren, como fracasou e morreu o movemento Occupy. A falta dun proxecto organizativo central e dunha visión
concreta de onde querían ir, estaban demasiado limitados pola farfallada
anarquista como para ir alén de venderen uns cantos exemplares máis da revista Z e de crearen unha frase acertada como
a de que o 1% posúe toda a riqueza a
expensas do 99% restante. Mais estaba claro que os editores de The National Post estaban abondo
preocupados como para recomendaren un camiño distinto aos que tomaban as rúa
para conseguirrn un cambio político. Que recomendasen a vía electoral era
predicíbel. A mocidade que gastou as súas enerxías dentro do NPD non tardou en
ficar atascada nas inofensivas, inútiles e rutineiras campañas electorais,
ademais de permanecer a salvo fóra das rúas.
Os ricos están moi interesados nas políticas
electorais cando estas discorren ao seu gusto, o que sucede acotío. As
eleccións na sociedade capitalista poden ser dominadas co diñeiro, como sucede
con outros procesos políticos máis amplos. Os bancos, as grandes empresas e os
principais grupos políticos de presión poñen en marca campañas políticas e
subornan os cargos institucionais coa promesa de lucrativos traballos futuros,
colocando os seus representantes nos postos chave do Estado. Tamén moldean o
ambiente ideolóxico a través do seu control dos medios, a posta en marcha de grupos de expertos [think-tanks], a contratación de empresas de relacións públicas e o
financiamento de cátedras universitarias. Os que non posúen riqueza
dificilmente poden competir, agás, en principio, poñendo en común os seus
recursos coa esperanza de inclinaren a balanza perante un poderoso inimigo que
controla infinitamente máis recursos. A ausencia de organización e consciencia
de clase, no entanto, continuamente consigue que isto non suceda. Para alén, a
rota electoral é previsíbel e controlábel, mantendo á disidencia fóra das rúas,
onde si que se podería converter en imprevisíbel e, xa que logo, perigosa.
Ademais, a influencia que ás agachadas exercen os grupos corporativos, a banca
e os inversores pinta as eleccións como un proceso que non pode ser máis
igualitario. Unha persoa, un voto. Que podería ser máis xusto?
Lembreime disto após ler o número do New Statesman editado por Rusell Brand[1], non por
facer este ningunha defensa da democracia capitalista, senón por, como The National Post, definir un cambio
político lexítimo dentro duns parámetros favorábeis á orde estabelecida. Por
suposto, Brand non avoga polo camiño das eleccións como fai The National Post. Ao contrario,
pronunciouse contra o voto nunha entrevista conducida por Jeremy Paxman na BBC,
e animou unha revolución. New Statesman
de Brand foi máis lonxe que The National
Post. Cando este xornal afirmou que eses que loitan polo cambio político
dentro do sistema son admirábeis, ao contrario que os que o fan fóra, Brand,
como editor, falou de revolución (a única maneira, dixo, de que el se
interesase pola política). Ora ben, unha revista de grande tirada non ía
converterse nunha plataforma para organizar as masas nunha insurrección armada
para derrubar a orde estabelecida. «A revolución –comenta Gil Scott-Heron- non
será televisada». Tampouco a imos atopar nas páxinas do New Statesman. Como se podía agardar, a idea de Brand resultou ser una
definición totalmente nova da idea de revolución, ou, diría mellor, a
destrución desta idea, converténdoa en algo vago e inocente que en absoluto pon
o dedo na ferida. Todo o contrario aos procesos revolucionarios en que
estiveron implicados Lenin, Stalin, Mao e Kim Il Sung. Brand e outras celebridades
reuníronse para disertaren sobre o que significa a revolución. Seica a
revolución non é a transferencia da propiedade dos medios de produción dun
grupo a outro; por exemplo, dos propietarios privados aos traballadores, ou dos
colonos aos poboadores orixinais aos que desposuíron ou, inclusive, dos
propietarios que residen fóra do país á xente do interior. En troca, significa moitas cousas, mais
ningunha das que podes pensar.[2]
No New
Statesman editado por Brand, o cineasta Judd Apatow escribe que a revolución
é dicirlle ás autoridades que se fodan... dunha maneira divertida. «A propia
comedia é revolucionaria», di, signifique isto o que significar. Deepak Chopra
rexeita os procesos políticos colectivos, aos que define como “irrelevantes”, e
escribe que confía «na revolución interior», como os sacerdotes e outras
figuras relixiosas levan facendo desde hai séculos, asesorando os explotados
que miren para dentro e non para fóra, liberando os explotadores das molestias
que representa calquera persoa que loita. A comediante Francesca Martínez
busca, non unha revolución na posesión dos medios de produción, senón «nas
nosas propias ideas». O autor Howard Marks empeza de forma prometedora,
escribindo que a le lle gustaría ver unha grande revolución na liña «das ideas
marxistas de transferencia do poder das clases reaccionarias ás clases
progresistas», mais afúndese decontado no ridículo ao expresar a esperanza de
que tal revolución creará inmediatamente unha utopía, onde todos poderemos
fumar droga, amarnos os uns aos outros e non loitar. O modelo que a el lle
gustaría ver realizado a gran escala é o de «beber viño e bailar nunha
sociedade pagá sen linguaxe escrita» como a do Val de Kalash no norte de
Paquistán. «Non hai prisións, nin leis, nin policía, nin intereses creados».
Tim Street, presidente de UK Uncut Legal
Action, di que a «democracia» é a idea máis revolucionaria, e ofrece unha
visión da revolución onde a clase dirixente permanece no seu lugar (polo que
non sería unha revolución en absoluto), mais o pobo tenta mantela baixo
control. Street escribe, «podemos principiar exixindo explicacións ás
corporacións que antepoñen os beneficios á xente e contraatacar cando nos
intimiden e ameacen. Podemos empezar usando as nosas voces e os nosos corpos
para protestar, usarmos a acción directa contra os recortes e a evasión de
impostos». Até onde se desviou a idea da revolución, ou foi empurrada, daquela
época onde revolución anticapitalista significaba a abolición do sistema de
ganancias e non presionar as empresas para que coloquen á xente por riba dos
beneficios (un proxecto quixotesco, empezando porque é imposíbel legalmente e
pola súa propia esencia que o capitalismo poña a xente por riba dos beneficios.
Street fíxase un proxecto ben ambicioso para si mesmo se ten pensado presionar
as empresas que priman os beneficios fronte ás persoas (é dicir, todas). Difícil
vai telo para estar ao día das últimas entrevistas a Noam Chomsky en YouTube.
Evgeny Lebedev, propietario dun periódico, non ofrece nada mellor, aínda que polo
menos sabe o que é unha revolución, sinalando a Americana, a Francesa e a Rusa.
Mais a súa visión destas revolucións é exactamente a que se podería agardar dun
empresario. A Revolución Americana foi, di, «practicamente perfecta». A
Revolución Francesa, en parte, é digna de aplauso. Mais a Revolución Bolxevique
non tivo nada positivo, agás unha cousa: demostrou «que o método de Marx era
incompatíbel coa liberdade e coa dignidade». Lebedev apoia a «evolución» como
«a mellor guía para [resolver] os problemas das persoas» (agora que as
revolucións burguesas xa triunfaron).[3]
Oliver Stone e Peter Kuznick, autores de The Untold History of the United States
[A Historia non contada dos Estados Unidos], retoman a visión anarquista da
Nova Esquerda dos anos 60, onde as únicas revolucións boas son as que non tiveron
lugar e as malas todas as que si. Esta idea tamén emana da breve participación
do anarquista Noam Chomsky onde fala de como se pode levar a cabo a utopía.
Stone e Kuznick inspíranse na idea do antigo vicepresidente dos EUA, Henry
Wallace, dunha revolución popular a escala mundial que «acabe co militarismo, o
imperialismo e a explotación económica, que redistribúa a riqueza en todo o
planeta e estenda os froitos da ciencia e da industria». Estupendo, mais nisto hai dous problemas.
Para Stone e Kuznick, quen, por certo, non se escusan por se implicaren nun
pensamento utópico (é dicir, irreal), a revolución é a resposta a un problema
intelectual: como acabar co militarismo, o imperialismo e a explotación, aos que consideran moralmente indefendíbeis.
O que pasa é que as revolucións non funcionan así. A xente non transforma unha
determinada orde económica e política porque non gusten intelectualmente do
militarismo ou por considerar a explotación como moralmente indefendíbel. A
xente transforma a orde existente cando as condicións de vida non se poden
aturar e a revolución é a única saída, algo que é máis probábel que suceda nos
países vítimas do militarismo e do imperialismo que naqueles de onde son os
autores e nos que vive a audiencia á que seguramente se dirixen os comentarios
de Stone e Kuznick. En segundo lugar, o dúo parece querer chegar á utopía sen
violencia, conflito, xerarquía ou poder político, quere dicir, un camiño
utópico cara á utopía, onde a utopía ten primeiro que existir antes de se poder
realizar. «Nós -escriben- vimos demasiadas veces o uso dunha violencia que
desata emocións e forzas que xeran máis violencia e novas formas de tiranía e
opresión.»[4]
O desexo da Nova Esquerda era cruzar o océano
sen aturar o ruxido do tifón que representaban as críticas a este movemento, as
críticas a eses que «combinan o luxo de estaren sempre en posesión da verdade
sen teren a obriga practicamente nunca de seren responsábeis de nada». E, de
facto, a Nova Esquerda, e os seus sucesores, lograron escapar da súa
responsabilidade de endexamais ter éxito en ningún dos seus proxectos. Arnold
Kettle comentaba en 1960 que «o que a Nova Esquerda non parece capaz de
entender é que (nos países que realmente teñen revolucións) debe haber non só
principios senón tamén estratexia, diplomacia, política de defensa... e todas
as responsabilidades e consecuentes impurezas... A política do poder é sempre
retratada polos escritores da Nova Esquerda nun sentido despectivo, como se existise
algunha outra forma de política». Polo mesmo rego camiñaba esa visión da Nova
Esquerda de que a revolución era lograr «unha realidade alén da loita de clase,
unha sociedade nin capitalista nin socialista, senón simplemente agradábel».[5] De facto,
Stone e Kuznick expresan a súa visión en termos dunha mundo feliz de
«creatividade, bondade e xenerosidade» onde «a avaricia e a ansia de poder» non
teñen lugar, no canto dun mundo onde haxa traballo, educación e sanidade para
todos, transporte público económico, vivendas de protección oficial, servizos
accesíbeis de gardaría, igualdade de raza e xénero e emprego dos excedentes
sociais en elevar o nivel de vida de todos. Se o que queres é un bonito mundo
de bondade e caridade, en que a cobiza e ambición non teñan lugar, hai un feixe
de relixións para se faceren cargo diso. Mais iso non é a revolución.
Stone e Kuznick manifestan un enorme desprezo
para con «Stalin, Mao e os Kim», representados como famentos de poder que
profanaron «o nobre concepto da revolución», tomando o poder só para se
engrandeceren. Que vaian á merda, escriben. Algún día alguén terá que escribir A Historia non contada das Revolucións do
século XX para limpar o lixo que Stone e Kuznick botaron sobre os
revolucionarios que venceron. Por agora chega con dicir que o título do
libro desta parella debería modificarse polo de A Historia non contada dos Estados Unidos por dous esquerdistas
confundidos que aínda non dixeriron a Historia non contada de Rusia, China e
Corea.
Para axudar a Stone e Kuznick, de seguido
expoño uns breves apuntes históricos para encher as lagoas dos seus
coñecementos.
Kim
Kim Il Sung foi un eficaz líder guerrilleiro
que fixo unha enorme contribución á liberación de Corea do poder colonial
xaponés e tamén a loita contra os colaboracionistas de Xapón que se afianzaron
no sur e que aínda ten ecos na situación de hoxe en día. A actual presidenta de
Corea do Sur, Park Geun-hye, é filla de Park Chung-hee, ditador militar que
serviu no exercito imperial xaponés, combatendo a Kim e a súa guerrilla. Sexa o
que for o que se diga sobre a sucesión dinástica dos Kim, estes remontan a súa
liñaxe ao liderado da guerrilla anticolonial que conquistou a independencia do
Estado, libre da dominación das potencias estranxeiras. O sur, en troca, é unha
neocolonia dos Estados Unidos, onde as forzas armadas están baixo o mando do
Pentágono e onde os descendentes anticomunistas dos colaboracionistas con Xapón
teñen o poder. Se Kim, seguindo as ideas
de Deepak Chopra, considerase a política como “irrelevante” e puxese a súa
confianza na “revolución interior”, atoparía a loanza de Oliver Stone e Peter
Kuznick. «Tremendo... os Kim». No entanto, o prezo de que Kim gañase o respecto
dos cineastas da Nova Esquerda posibelmente sería que Corea aínda fose unha
colonia de Xapón ou, máis probábel, unha neocolonia dos Estados Unidos desde o
extremo norte até o sur...
Mao
Antes da revolución liderada por Mao na China,
entre o 55 e o 65% da terra era propiedade do 10% da poboación, a maioría
terratenentes parasitos quen explotaban o traballo do campesiñado grazas a se aseguraren
a propiedade da terra a través da lei e a forza. Centos de millóns a duras
penas sobrevivían sen nada en pequenas leiras, sempre coa ameaza da fame. O
país tiña menos potencial industrial que Bélxica. Dominados durante moito tempo
por poderes estranxeiros, os chineses vivían no seu propio país como seres infrahumanos:
«Todo alimentaba revolución. Só a través desta podía o campesiñado chinés
conseguir terra, liberarse do control dos terratenentes... Sen revolución,
China permanecería so as gadoupas do imperialismo, unha semicolonia dominada e
explotada polos Estados Unidos».[6] Domenico
Losurdo apunta que «é un feito abondo coñecido que Mao Tse Tung declarou na
fundación da República Popular de China que a nación chinesa se puxera en pé e
ninguén ía pisala nunca máis. Quizais estaba a pensar na época en que un
letreiro á entrada do consulado francés en Xangai prohibía a entrada a chineses
e cans». Pregúntase Losurdo: «Podemos falar de fracaso se pensamos na situación
deste grande país asiático?»[7] Sen dúbida,
a Revolución Chinesa está moi afastada da visión de Stone e Kuznick dun mundo
libre de militarismo, imperialismo e explotación, e onde a creatividade,
bondade e xenerosidade substituíra a cobiza e a ansia de poder, mais si que
mellorou a vida de centos de millóns. Como privilexiado fillo dun corredor de
bolsa que viviu a súa vida nun país que domina outros, Stone pode considerar a
revolución de Maio como a profanación do nobre concepto da revolución, mais
encontraría poucos chineses que lle deran a razón.
Stalin
Stalin fixo grandes contribucións ao
socialismo, á descolonización e, indirectamente, á aparición dun estado de
benestar no Occidente. Xogou un papel dirixente na posta en marcha da primeira
economía planificada sustentada na propiedade pública, libre do desemprego, a
inseguridade e as inxustizas do pasado. Estivo á fronte do proxecto para sacar
Rusia do atraso, algo que se conseguiu espectacularmente en pouco tempo. As
súas contribución á derrota do fascismo non tiveron precedentes, por riba de
calquera outra persoa. Baixo o seu liderado, as monarquías e as ditaduras
militares do leste europeo foron derrocadas e, non, as sociedades socialistas
que as substituíron non eran novas formas de opresión. As súas economías
medraron con rapidez e os niveis de vida chegaron a máximos históricos, mentres
que a inseguridade, as inxustizas, as desigualdades e a explotación do pasado
foron eliminadas. O movemento de liberación nacional non tivo mellor amigo que
a Unión Soviética de Stalin. Ao crear unha alternativa con éxito ao
capitalismo, Stalin forzou os gobernos occidentais a poñer en marcha enormes
programas de beneficios sociais para manteren a lealdade das súas poboacións. E
a política de igualdade racial da Unión Soviética avergonzou os Estados Unidos
a respecto da súa política cos cidadáns negros.
Paga a pena pensar na Unión Soviética de 1936.
A democracia soviética, baseada na Constitución en cuxa redacción Stalin xogou
un papel chave, estaba desenvolvéndose. A Constitución estabelecía a creación
dun sistema de representantes electos. Stalin foi elixido como representante
dun distrito electoral de Moscova para o Soviet Supremo da URSS. Esta asemblea
elixiuno como un dos 30 membros do Presídium, que á súa vez elixiu un Consello
de Comisarios. Non se chamou ditador, nin existía un posto de ditador que
ocupar.
Occidente burlouse e ridiculizou a democracia
soviética. Mais imos comparar esta democracia de 1936 coa democracia
occidental. Nesa época, Inglaterra tiña una Cámara de Lores non electos (aínda a
ten), mentres Canada tamén tiña, e continúa a tela, un Senado de non electos.
Dos 500 millóns de habitantes do Imperio Británico, só 70 millóns, a sétima
parte, vivía en democracias políticas. África do Sur prohibía o sufraxio á
poboación negra. En Canada e Australia, os aborixes tampouco podían votar. A
India non tiña en absoluto democracia política, e estaba gobernada por
funcionarios británicos. Os Estados Unidos negaban os dereitos civís aos
negros, que vivían nunha situación de opresión.[8] En troca, na
URSS o sufraxio era universal e a tiranía era ridícula en comparación co que
pasaba no Occidente, a pesar do que Stone e Kuznick nos queiran facer crer.
Canto á constante acusación de que Stalin
matou millóns, podemos descartala por ser unha lenda sen base científica, lenda
que todo o mundo coida certa porque alguén (non lembran quen) lles dixo que así
era, mais que non poden achegar ningún detalle sobre quen, como, cando e por
que. Villiam Blum escribe:
«Todos escoitamos as cifras moitas veces... 10
millóns..., 20 millóns..., 40 millóns..., 60 millóns... morreron baixo Stalin.
Mais, que significan esas cifras, calquera que un elixa? Por suposto que moitas
persoas morreron baixo Stalin, tamén moitas morreron baixo Roosevelt... A morte
parece ser un fenómeno natural en moitos países. A pregunta é como morreron
esas persoas baixo Stalin. Morreron nas fames que asolaron URSS nas décadas dos
20 e 30? Os bolxeviques crearon a mantenta esas fames? Como? Por que? Realmente
morreu máis xente de fame na India no século XX que na Unión Soviética, mais
ninguén acusa India de matar en masa aos seus propios cidadáns. Morreron
millóns por mor dunha doenza nunha época anterior á aparición dos antibióticos?
No cárcere? Por que causas? As persoas morren habitualmente nas prisións dos
Estados Unidos. Foron asasinados a SANGUE FRÍO? De ser así, como? Canta xente
foi executada por delitos non políticos? A casuística da morte de decenas de
millóns de persoas é enorme.»[9]
De facto, as cifras son proxeccións derivadas
da comparación da poboación soviética con Stalin coas estimacións que calquera
autor fai da posíbel poboación nesa época sen a existencia de Stalin. A
diferenza entre as dúas cifras é a poboación perdida ou ,para estes autores, a
xente que Stalin “asasinou”. Obviamente este método dá pé a todo tipo de abusos
e, atribuíndo as mortes adicionais a asasinatos masivos, non ten outra
intención que enganar a xente facéndolle crer que Stalin ordenou o asasinato a
sangue frío de decenas de millóns. Con isto non se quere dicir que Stalin non
ordenase execucións, e moitas. Fíxoo. Mais nunhas circunstancias excepcionais,
cando a revolución estaba ameazada externa e internamente –algo que pasou durante
toda a época de Stalin-, eran tan necesarias como acabar cos soldados do
exército inimigo. Era a guerra. Se non se levaban a cabo accións propias dun
contexto de guerra, a revolución fracasaría. En todas partes os
quintacolumnistas facilitaron a invasión nazi, agás na Unión Soviética, onde
non había. Stalin acabara con eles. Foi capaz de lograr esta fazaña única no
mundo aceptando unha alta taxa de falsos positivos como custe por extirpar a
enfermidade, capturando tamén persoas inocentes ou inofensivas entre as
perigosas e culpábeis. Mais cando non está claro se o tecido está enfermo ou
san, o cirurxián que salva os pacientes extirpa tanto o tecido claramente
enfermo como aquel sospeitoso que o arrodea (posibelmente san). A cuestión é:
ordenou Stalin execucións para satisfacer o seu desexo persoal de poder ou, en
troca, para protexer o legado revolucionario de Lenin? Os inimigos políticos de
Stalin sempre defenderon a primeira opción. E a CIA asegurouse de que estes
últimos sempre tiveran unha plataforma desde onde espallar alta e clara a súa
mensaxe.
Cando Stalin chega ao poder, a Unión Soviética
estaba nunha situación precaria; agricultura afundida, industria atrasada,
debilidade militar... É máis, un feroz e inacabábel debate dentro do Partido
Comunista sobre o camiño a seguir provocara parálise, loitas internas e
intrigas. O país atascábase a toda velocidade. Tres décadas despois, Stalin
estaba morto. Mais neses trinta anos, con Stalin á cabeza, o país avanzara
desde o arado de madeira á batería atómica.
Cando Stalin morre en 1953, a Unión Soviética era a
segunda potencia industrial, científica e militar no mundo e mostraba claros
signos de que superaría os Estados Unidos en todas esas áreas. E todo isto
malia as devastadores perdas sufridas ao derrotar as potencias fascistas de
Alemaña, Romanía, Hungría e Bulgaria. Os distintos pobos da URSS uníronse. A
fame e o analfabetismo non se coñecían en todo o país. A agricultura,
totalmente colectivizada, era extremadamente produtiva. O sistema de saúde
preventiva era o mellor do mundo e a asistencia sanitaria, dunha enorme
calidade, era gratuíta para todos os cidadáns. A educación era gratuíta en
todos os seus niveis. Publicáronse máis libros na URSS que en calquera outro
país. Non existía o desemprego.
Mentres tanto, no resto do mundo, non só foran
derrotadas as principais potencias fascistas actuantes entre 1922 e 1945, senón
que as forzas revolucionarias aumentaran en todas partes. O Partido Comunista
da China conduciu a unha cuarta parte da poboación mundial á vitoria sobre o
imperialismo, o feudalismo e o capitalismo nacional. A metade de Corea era
socialista... No Vietnam, un robusto poder socialista, que xa derrotara o
imperialismo xaponés, estaba dando os golpes finais ao derrotado exército do
imperio francés. As monarquías e ditaduras fascistas do leste de Europa foran
destruídas por unha combinación de forzas partisanas, lideradas polos
comunistas locais e o Exército Vermello... Tanto na Franza como en Italia, o
partido máis grande era o comunista. Os movementos de liberación nacional das
colonias e neocoloniais europeas estaban en claro avanzo... África enteira
estaba en movemento.»[10]
Son estes os logros dunha revolución
“fracasada”? Domenico Losurdo demanda aos críticos como Stone e Kuznick que:
... expliquen como un “fracaso”... puido facer
semellante contribución á emancipación dos pobos coloniais e, no Occidente, á
destrución dos vellos réximes e a nacemento do estado de benestar. Cando en
1923, Lenin, gravemente enfermo, se viu obrigado a soltar as rendas do poder, no
Estado que nacera da Revolución de Outubro, mutilado polo tratado de paz de
Brest-Litovsk, a vida era precaria e miserenta. En 1953, á morte de Stalin, a
Unión Soviética e o campo socialista gozaban dun enorme crecemento, prestixio e
poder. Uns poucos máis destes (“profanadores do nobre concepto da revolución”)
e a situación do sistema capitalista e imperialista mundial converteríase
verdadeiramente en precaria e insostíbel![11]
Contrariamente ás mentiras de Stone e Kuznick,
Stalin fixo máis por achegar o mundo a esa visión que eles teñen de ausencia de
militarismo, imperialismo e explotación que calquera outro. Porén, os dous
estadounidenses din «Vai á merda, Stalin». En troca, non din «Vai á merda,
Castro». Por que non? A Revolución Cubana foi encabezada por unha guerrilla,
como a de Mao e Kim, asistida pola Unión Soviética, como a de Mao e Kim, e o
socialismo cubano baséase en grande medida no modelo “stalinista”. No entanto,
Stone, cuxos tres documentais sobre o revolucionario cubano amosan debilidade por
Castro, non acusa o líder da Revolución Cubana de profanar o concepto de
revolución co desexo de poder, o engrandecemento persoal, a represión e a man
dura.
As incongruencias non rematan aquí. Stone
seica ten tamén debilidade por Barack Obama, a quen, segundo el mesmo, votou en
2008 e 2012.[12]
Berrar «Á merda con Stalin, Mao e os Kim» ao tempo que se vota por Obama fai
que Michael Parenti critique a hipocrisía da esquerda anticomunista que sente
repulsión polos «crimes do comunismo» mentres facilita os crimes dos
presidentes demócratas votando por eles.
Explícao Parenti:
Baixo as distintas administracións demócratas,
120.000 xaponeses americanos foron arrincados dos seus fogares, perdendo os
seus medios de subsistencia, e arroxados aos campos de detención; lanzáronse
bombas atómicas en Hiroshima e Nagasaki cunha brutal perda de vidas de
inocentes; autorizóuselle ao FBI infiltrarse nas organizacións políticas; a Lei
Smith foi utilizada para encarcerar os líderes do trotskista Partido Obreiro
Socialista e, máis tarde, aos do Partido Comunista polas súas ideas políticas;
creáronse campos de detención para encarcerar os disidentes políticos en caso
de “emerxencia nacional”; durante a década dos 40 e os 50, 8.000 traballadores
públicos, nunha enorme caza de bruxas, foron purgados da administración por mor
das súa militancia e ideoloxía, e moitos milleiros máis viron as súas carreiras
profesionais truncadas; as Leis de Neutralidade usáronse para favoreceren as
tropas fascistas de Franco a impoñeren un embargo á República; puxéronse en
marcha en varios países do Terceiro Mundo criminais programas de
contrainsurxencia; e continuaron e intensificaron a Guerra de Vietnam. E
durante a maior parte do século XX, os líderes do Partido Demócrata defenderon
a segregación racial e bloquearon todas as medidas contra os linchamentos e as
encamiñadas a garantiren unha lexislación laboral xusta. Malia todos estes crimes,
que provocaron a morte e a ruína para moitos, os liberais, socialdemócratas e
“socialistas democráticos” anticomunistas nunca se viron motivados para faceren
unha condena global nin do Partido Demócrata nin do sistema político que provocou
todo isto...»[13]
Stone e Kuznick pode que deploren estes crimes
do Partido Demócrata, mais é improbábel que algunha vez digan: «Á merda cos
Demócratas». É máis probábel que digan: «Vota Demócratas». Así que esquezámonos
do seu «Á merda con Stalin, Mao e os Kim». De Stone estar realmente interesado
en acabar co militarismo, o imperialismo e a explotación, por que non nos di:
«Á merda con Obama», un importante promotor das cousas que Stone di odiar, no
canto de atacar figuras históricas que realmente combateron contra o
imperialismo e a explotación... e venceron?
Realmente, a visión de Stone e Kuznick éche
máis ben parva. Coidan que Mao e Kim decidiron converterse en guerrilleiros, e
Stalin en bolxevique, como vías de acceso ao poder, ao engrandecemento persoal
e ao control con man de ferro. Porén, nesa época, a de guerrilleiro e
revolucionario clandestino non eran as carreiras máis prometedores para a
persoa cobizosa de poder e engrandecemento. De Stalin realmente ter eses
desexos, por que non unirse aos tsaristas no canto de aos bolxeviques, que até
mediados de 1917 eran unha forza política cativa que ninguén pensaba (inclusive
moitos bolxeviques) que ía tomar o poder? Aqueles chineses e coreanos que
ingresaban na guerrilla estaban máis próximos da morte, a tortura ou o cárcere
que a rubiren os chanzos da burocracia administrativa do Estado. Entraron na
guerrilla porque non soportaban a opresión feudal e imperialista e querían acabar con elas. Un xeorxiano como Stalin
converteuse en bolxevique porque odiaba a opresión tsarista e quería
substituíla. Stalin viviu moitos anos na clandestinidade, tentando manterse un
paso por diante da policía tsarista e padecendo longos períodos de exilio
interno. Como líder da Unión Soviética levou unha vida modesta, case espartana.
Non era un Tsar Roxo, a vivir no luxo, como Stone e Kuznick nos queren facer
crer. Stalin, Mao e Kim entenderon que
acabar coa opresión implica tomar o poder político, o que, á súa vez, significa
disciplina e unha organización cunha estratexia definida (unha organización así
implica a existencia de dirixentes e xerarquía). É unha confusión anarquista
pensar que a busca do poder está inspirada na consecución do poder en si
propio. Como subliña Richard Levins, inclusive George W. Bush endexamais
promovería unha sanidade universal e gratuíta, apoiar Venezuela ou renunciar a
Xesús Cristo só por conservar o poder. Detrás de «toda fachada de fame de poder
está agochado unha persoa de principios, aínda que (como no caso de Bush),
estes principios poidan ser nocivos».[14] Os
revolucionarios buscan o poder para engrandeceren a posición da clase á que
representan. As persoas en posicións de liderado poden estar en situación de
exerceren o poder, mais isto non significa que busquen o poder como fin en si
propio. Búscano como un instrumento para acadaren os obxectivos ligadas ás
aspiracións da clase ou pobo que representan. O cinismo de Stone e Kuznick
enlama a disciplina e as formas de organización necesarias para a revolución. O
seu punto de vista, e o dos anarquistas en xeral, é que as organizacións disciplinadas
e xerarquizadas son vehículos de tiranía e opresión que, inevitabelmente, serán
empregados polos tiranos en xestación para se catapultaren ao poder, polo que
van subverter as fermosas metas da Revolución para se engrandeceren a si
propios e exerceren o control absoluto. Seica Kim subverteu o obxectivo de
lograr a independencia de Corea? Non acabou Mao con séculos de opresión feudal?
Fracasou Stalin nos obxectivos de acabar co desemprego, a falta de vivenda, a
opresión nacional e a desigualdade racial? A opinión de que os líderes das
revolucións vitoriosas traizoaron os obxectivos da Revolución non só é unha
pésima historia, tamén é unha pésima política. Anímase á xente a que busque
cambios políticos para evitar calquera tipo de política “leninista”, a prol de
aglomeracións “sen líderes” e cunha práctica descentralizada de toma de decisións
para conseguir, finalmente, moi pouquiña cousa.
Noam Chomsky constitúe unha fonte inesgotábel
de insultos contra o leninismo, que el equipara a “contrarrevolución”.[15] Representa
un punto de vista heterodoxo do que é a revolución, aínda que, realmente,
congruente co que Rusell Brand describe no seu New Statesman. Un punto de vista que fai da revolución outra cousa
do que ti sempre pensaches que era, e iso que pensaches que era seica é algo
malo que debe ser evitado por completo. Supoño que non é unha sorpresa que
Chomsky responde á pregunta «Que significa a revolución para ti?», cun ataque a
Lenin, o líder dunha revolución que tivo éxito, e unha loanza a Rosa
Luxemburgo, cabeza dun intento de revolución socialista que fracasou. Chomsky
escribe:
Non podo mellorar a elocuente crítica de Rosa
Luxemburgo á doutrina leninista: “unha verdadeira revolución social exixe unha
transformación espiritual das masas degradadas por séculos de dominio da clase
burguesa... Só coa extirpación desde a raíz dos hábitos de obediencia e
servilismo pode a clase obreira adquirir o coñecemento dunha nova forma de
disciplina, autodisciplina que xorde do libre consentimento”. E como parte
desta “transformación espiritual”, unha verdadeira revolución social ademais
creará –pola actividade espontánea das masas- as formas sociais que permitirán
ás persoas actuar como individuos creativos libres, con vínculos sociais a
substituíren as cadeas sociais, e controlaren o seu propio destino en liberdade
e solidariedade.»[16]
A.J. Ryder, historiador da Revolución Alemá,
fala así sobre a incapacidade de levar a cabo unha revolución socialista na
Alemaña de 1918-1919 e o papel desenvolvido por Luxemburgo nisto:
Os espartaquistas (Karl) Liebknecht e Rosa
Luxemburgo... eran revolucionarios conscientes en obra e palabra. Estaban
decididos a utilizar a oportunidade que representaba o colapso do réxime de
Hozenzollem para pór en marcha a revolución socialista que crían os levaría ao
poder no lugar de Ebert, como Lenin desprazara a Kerensky... Poucos (dos
líderes) posuían as capacidades dun líder revolucionario vitorioso. Por
consentimento popular, Rosa Luxemburgo era a máis destacada personalidade da
esquerda, mais as súas dotes intelectuais e o seu fanatismo persoal non estaban
parellas á súa comprensión da realidade. No fondo era unha romántica, unha
visionaria que actuaba co traxe do “socialismo científico”».[17]
Ryder resume o fracaso da revolución facendo
referencia aos defectos das principais figuras. «Eran afeccionados comparados
con Lenin».[18]
Luxemburgo, a romántica, puña a énfase na espontaneidade e na “transformación
espiritual”. Lenin, o realista práctico, na planificación e na organización.
Luxemburgo foi asasinada por dous sicarios protofascistas. O seu corpo
ensanguentado guindado nunha canle, como a revolución que quixo facer triunfar,
masacrado e derrotado. Lenin tomou o poder e puxo en marcha un proxecto
socialista e antiimperialista que durou máis de sete décadas, e que xogou un
papel chave no exterminio dese fascismo que, na súa fase embrionaria, asasinou
a Luxemburgo.
Chomsky respecta profundamente aqueles que
fracasaron na revolución e desprezo aos que tiveron éxito. De seguirmos o seu
exemplo, emular os fallos e evitar os éxitos, de seguro chegaríamos ao mesmo
lugar onde The National Post quería
ver os activistas políticos: nunha rúa sen saída política. A edición de Brand
de The New Statesman camiña polo
mesmo rego. Os seus aplausos están reservados ás accións políticas que
respectan a orde social estabelecida: A “revolución interior” de Chopra; as
comedias de Apatow; a evolución de Lebedev; o novo pensamento de Martínez; a
“democracia” de Tim Street. Os seus apupos fican para os revolucionarios que
realmente propiciaron «as transformacións revolucionarias da clase máis intensa
e profunda». Clase que Stone e Kuznick din que queren. Por tanto, a mensaxe é
nidia. Crea un colectivo, traballa na xenerosidade e na bondade, demanda que as
empresas privilexien as persoas fronte aos beneficios, ve unha película dos
irmáns Marx* e dilles a Lenin, Stalin, Mao e Kim que vaian á merda.
* Vin todas as películas dos Marx, moitas
delas varias veces, mais aínda teñen que facer unha revolución.
[1] New Statesman, 24 de outubro
de 2013.
[2] “What Does Revolution Mean to You? New
Statesman, 30 de outubro de 2013. http://www.newstatesman.com/2013/10/what-does-revolution-mean-you
[3] Ibid.
[4] Ibid.
[5] Arnold Kettle,
“How new is the ‘NewLeft’”, Marxism Today,
outubro de 1960. http://www.unz.org/Pub/MarxismToday-1960oct-00302
[6] Edward e Regula Boorstein. Counterrevolutionl:
U.S. Foreign Policy. International Publishers. 1990. Páx. 73.
[7] Domenico Losurdo, “History of the Communist Movement: Failure, Betrayal, or Learning Process?”,
Nature, Society, and Thought, Vol. 16, nº. 1 (2003).
[8] Sydney e Beatrice Webb. The
Truth about Soviet Russia. Nabu Public Domain Reprints. Páxs. 21-22.
[9] William Blum. Freeing the World
to Death: Essays on the American Empire. Common Courage Press. 2005. Páx.
194.
[10] Bruce Franklin, “An Introduction to Stalin,” fragmento de Bruce
Franklin (Ed.). The Essential Stalin:
Major Theoretical Writings, 1905-52 (Anchor Books, 1972). http://anti-imperialism.com/2012/11/02/an-introduction-to-stalin/
[11] Losurdo.
[12] Solvej Schou, “Oliver Stone on Obama: ‘I hope he wins’”, Entertainment Weekly, 6 de novembro de
2012.
[13] Michael Parenti. Blackshirts
& Reds: Rational Fascism & the Overthrow of Communism. City Light
Books. 1997. Páxs. 48-49.
[14] Richard Levins, “How to Visit a Socialist Country”, Monthly Review, 2010, Volume 61.
[15] Parenti. Páxs. 46-47.
[16] “What Does Revolution Mean to You?”
[17] A.J. Ryder. The German
Revolution of 1918: A Study of German Socialism in War and Revolt.
Cambridge University Press. 2008. Páx. 7.
[18] Ibid.